Ապրակունիսի Սուրբ Կարապետ եկեղեցի, հայ առաքելական եկեղեցու տաճար Մեծ Հայքի Սյունիք նահանգի Երնջակ գավառի (այժմ՝ Նախիջևանի ԻՀ Ջուլֆայի շրջանում) Երնջակ գետի աջ ափին, Ապրակունիս գյուղի մոտ, սարավանդի վրա։
Հիմնադրել է Մաղաքիա Ղրիմեցի վարդապետը 1381-ին։ Աշակերտներ հավաքելով՝ հրավիրել է Հովհան Որոտնեցուն ու Գրիգոր Տաթևացուն և վանքում հիմնադրել Ապրակունյաց բարձրագույն տիպի դպրոցը, որի առաջին րաբունապետն է դարձել Հովհան Որոտնեցին։
Վանքի շինարարությունն ավարտել է Գրիգոր Տաթևացին, որը Հովհան Որոտնեցու մահից հետո՝ 1386-ին փոխարինել է նրան որպես րաբունապետ, իսկ 1391-ին, Լենկթեմուրի արշավանքի պատճառով, ստիպված հեռացել է Երնջակից։
XV-XVI դդ. Ապրակունիսի Սուրբ Կարապետ եկեղեցու և նրա դպրոցն անկում են ապրել, XVII դ. եկեղեցին ու մյուս շինություններն արդեն եղել են խարխուլ վիճակում։ 1655-ին Եսայի ու Ղազար վարդապետները նոր եկեղեցի են կառուցել՝ քառամույթ գմբեթավոր բազիլիկի հորինվածքով, բազմանիստ խորանի երկու կողմերում երկհարկ ավանդատներով։ Սուրբ Կարապետ եկեղեցու հիմնական ծավալը կառուցված է սրբատաշ բազալտից, իսկ բարձր, սլացիկ թմբուկով գմբեթը՝ աղյուսից։ Հարդարանքի տարրերն են պատերի ստորին մասի բազմագույն, շախմատաձև շարվածքը և դեկորատիվ կամարաշարը։ Եկեղեցու խորանի վերևի արձանագրության մեջ նշված է ճարտարապետի անունը՝ Դավիթ ուստա։
Արևմտյան ճակատին 1664-1666-ին կցել են եռակամար գավիթ-սրահ (այժմ՝ ավերակ)։ Հարավից կից է թաղածածկ, երկար Սուրբ Ստեփանոս մատուռը, որը, ըստ չափածո շին. արձանագրության, 1714-ին կառուցել է շոռոթեցի վաճառական Խոջա Այվազը։ 1705-ին նախիջևանցի պարոն Աղամալը Սուրբ Ստեփանոս մատուռի տանիքին երկհարկ զանգակատուն է կառուցել։
Սուրբ Կարապետ եկեղեցու ներսը Նաղաշ Հովնաթանի որդիներ Հարությունը և Հակոբը 1740-ին զարդարել են բարձրարվեստ որմնանկարներով, պահպանված հատվածներից արժեքավոր են Աստվածածնի, Պողոս և Պետրոս առաքյալների դիմապատկերները։
Ապրակունիսի Սուրբ Կարապետ վանքը XIV-XVIII դդ. եղել է հոգևոր, մշակութային և գրչության կենտրոն։ Այդտեղի ձեռագրերից առանձնանում է Հակոբ գրչի 1386-ին ընդօրինակած Ժողովածու բանից Գրիգոր Նարեկացվո, Գրիգոր Տղայի և այլոց-ը։
Վանքը եղել է նաև օձի խայթոցը բուժող հայտնի ուխտատեղի։ Ապրակունիսի Սուրբ Կարապետ եկեղեցում պահվել են Սուրբ Կարապետի և Սուրբ Հովհան Ոսկեբերանի մասունքները, Հազարափրկիչ խաչը, որը համաճարակների ժամանակ թափորով տարել են ախտահարված վայրերը (օր., 1878-ին՝ Ագուլիս)։ Պատկերազարդումը տես ներդիր I-ում, 1.7, 2-րդ պատկերը։
1664-1666 թթ. արեւմուտքից նրան կցվել է եռակամար գավիթ-սրահ (այժմ՝ ավերակ), իսկ 1714-ին հյուսիսից՝ Ս. Ստեփանոս մատուռը, որի տանիքին կառուցվել է երկհարկ զանգակատուն: 1740 թ. Ս. Կարապետ եկեղեցու ներսը զարդարվել է որմնանկարներով (նկարիչներ՝ Հարություն եւ Հակոբ Հովնաթանյաններ):
