Վաղարշակ Նորենց. Կենսագրություն

Վաղարշակ Նորենց (Վաղարշակ Տոնապետի Երիցյան, 1903, սեպտեմբերի 13 — 1973, հունվարի 20), հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ, ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1967), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1932 թվականից:

Կենսագրություն

Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Սասունի գավառի Շենիկ գյուղում։ Նախնական կրթությունը ստացել է Շենիկի և Իշխանաձորի դպրոցներում։ 1916 թվականին, փրկվելով կոտորածներից, անցել է Անդրկովկաս և ապրել Թիֆլիսի որբանոցներում։ Սովորել է Թիֆլիսի հայկական գիմնազիայում և Ներսիսյան դպրոցում։

Նրա առաջին բանաստեղծությունը լույս է տեսել 1917 թվականին, Թիֆլիսի «Հայաստան» թերթում։ Վաղարշակ Նորենցի առաջին ժողովածուն («Օրերի ճամփին», 1925) արժանացել է Հայաստանի լուսավորության ժողովրդական կոմիսարիատի գրական մրցանակին (Տիգրան Կամսարականի հատկացրած)։ 1925 թվականին մասնակցել է Հայաստանի պրոլետարական գրողների «Նոյեմբեր» միության հիմնադրմանը։

Գրական-ստեղծագործական կյանքին զուգընթաց պաշտոնավարել է մշակութային հաստատություններում և հասարակական կազմակերպություններում։

Վաղարշակ Նորենցի հուշատախտակը Երևանում

Ռուսերեն լույս են տեսել նրա «Հատընտիր» (Մոսկվա, 1936), «Լիրիկա» (Երևան, 1956), «Բանաստեղծություններ» (Մոսկվա, 1957) գրքերը։ Մահացել է Երևանում:

Երկեր

Գրքեր

Օրերի ճամփին, հատ. 1, Դիլիջան, 1925, 152 էջ:
Իրիկուն (պոեմ), Պետհրատ, 1926:
Յերկրորդ գիրք, Յերևան, 1930, 96 էջ:
Լիրիկական ֆրոնտ, Յերևան, 1932, 104 էջ:
Նորենց Վաղարշակ, Ալազան Վահրամ, Տասներկու տարի (Սովետական Հայաստանի 1920-1932 թվականների մշակութային կյանքի նոթագրություն), Յերևան, 1933, 198 էջ:
Բանաստեղծություններ, Յերևան, 1936, 368 էջ:
Գիրք քնարական, Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 304 էջ:
Ճանապարհներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 220 էջ:
Իմ աշխարհը, Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 416 էջ:
Փշե շապիկ (պոեմ), Երևան, Հայպետհրատ, 1959:
Պոեմներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 172 էջ:
Երկեր, հատ. 1. Բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 496 էջ:
Երկեր, հատ. 2. Բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ 1963, 396 էջ:
Դարերի ավանդ (պոեմ), Երևան, «Հայաստան», 1968:
Հուշեր և արձագանքներ, Երևան, «Հայաստան», 1968, 404 էջ:
Երկերի ժողովածու, 3 հատորով, հատ. 1. Քնարերգություն, Երևան, «Հայաստան», 1971, 432 էջ:
Երկերի ժողովածու, 3 հատորով, հատ. 2, Երևան, «Հայաստան», 1973, 236 էջ:

Մամուլ

Հանուն «հաշտ ու խաղաղ մարդկության», «Գրական թերթ», 1969, № 1:

Թարգմանություններ (ռուսերենից)

Ռախմանին Ս., Մոծակը, Երևան, Պետհրատ, 1928, 9 էջ:
Տուլյակովա Ե., Փոքրիկ ներկարարները, Երևան, Պետհրատ, 1928, 10 էջ:
Բագրիցկի Է., Մորդվինի աստղը, Երևան, Պետհրատ, 1932, 8 էջ:
Ռուտտերման Մ., Շաբաթօրյակ, Երևան, Պետհրատ, 1932, 10 էջ:
Վենգրով Ն., Հոկտեմբերիկյան, Երևան, Պետհրատ, 1932, 14 էջ:
Մայակովսկի Վ., Ինչ դառնալ, Երևան, 1933, 20 էջ:
Սմիրնով Ն., Պինչիկ Կոտմանի արկածները, Երևան, Պետհրատ, 1933, 104 էջ:
Տիխոնով Ն., Սամի Երևան, Պետհրատ, 1934, 12 էջ:
Աբաշիձե Իրակլի, Բանաստեղծություններ (թարգմանել են Վաղարշակ Նորենցն ու Պարույր Սևակը), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 151 էջ:
Կվիտկո Լ., Ես և իմ ձին, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 36 էջ:
Իտալիայի երեխաները (իտալացի ժամանակակից գրողների պատմնածքներ), Երևան, «Հայաստան», 1966, 244 էջ:
Հյուբին Ֆ., Ուրախ ժամեր, Երևան, «Հայաստան», 1970, 62 էջ:
Ողջույն քեզ, Հայաստան (աշխարհի բանաստեղծները Սովետական Հայաստանի մասին, գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Վաղարշակ Նորենցը), Երևան, «Հայաստան», 1970, 101 էջ: