Անտոնինոս
Բազմաթիվ Անտոնինոսներ կան թե՛ հույն և թե՛ լատին վկայաբանություններում: Այս Անտոնինոսը հավանաբար 3-րդ դարում ապրած մի ալեքսանդրացի է: Նա հավատքի համար ձերբակալվեց և համարձակորեն խոստովանեց իր քրիստոնյա լինելը: Նրան փայտից կախելով երկաթե քերիչներով քերեցին մարմինը, որին քաջաբար համբերեց: Վերջ ի վերջո հրամայվեց կրակով վերջ տալ նրա կյանքին: Երբ մոտեցավ կրակին, խոսքը ներկաներին ուղղելով, ասաց. «Հիշեցե՛ք, որ Աստծուց տրված մի հոգի ունեք, ուշադիր եղեք, որ այն անդադար Աստծո առջև կանգնեցնեք»: Ապա քաջությամբ և հոժարությամբ մտավ կրակի մեջ և հոգին ավանդեց հրեշտակների ձեռքը:
Տոնում ենք Հոգեգալստյանը հաջորդող չորրորդ երկուշաբթի օրը:
Թեոփիլոս
Թեոփիլոս Սարկավագը Լիբիացի էր և ապրում էր Մաքսիմինոս կռապաշտ կայսեր օրոք, այսինքն 3-րդ դարի վերջերին և 4-րդ դարի սկզբներին: Հմուտ էր Սուրբ Գրքի մեջ և իր նախատիպար Ս. Ստեփանոսի նման համարձակ քարոզիչ էր: Որպես քրիստոնյա իր երկրի կուսակալի մոտ տարվեց և սոսկալի չարչարանքների ներքո իր հոգին ավանդեց Աստծուն:
Տոնում ենք Հոգեգալուստին հաջորդող չորրորդ երկուշաբթի օրը:
Անիքտոս և Փոտինոս
Այս երկուսն էլ Նիկոմիդացի ազնվականներ են: Անիկտոսը կոմսութան տիտղոսով էր պատվված, իսկ Փոտինոսը նրա եղբորորդին էր:
303թ.-ին Դիոկղետանոսն իր հալածանքների հրովարտակն էր արձակել և այն կարդալ էր տալիս Նիկոմիդիայի հրապարակում և ինքն էլ, այնտեղ բազմած դատական աթոռին, մահ էր սպառնում բոլոր քրիստոնյաներին, կամ կուռքերին զոհ չմատուցողներին: Այդ պահին Անիկտոսը, հետը վերցնելով իր եղբորորդուն, ճեղքում է հավաքված ամբոխը, կանգնում է կայսրի առջև և բարձրաձայն ասում. «Ահավասիկ ես քրիստոնյա եմ և Քրիստոս Աստծուն են պաշտում: Եվ սկսեց քարոզել քրիսոնեությունը: Եվ ցույց տալով քրիստոնեության մեծությունը և ոտնակոխ անելով կռապաշտությունը և հիշելով դիցերին վերագրված զրույցների հիմարությունը, սկսեց քարոզել: Միասին ենթակվեցին սարսափելի չարչարանքների և բանտարկվեցին: Երեք տարի հետո նորից կանչվեցին ուրացության, և երբ անսասան մնացին իրենց հավատքի մեջ, բազմաթիվ այլ նահատակների հետ, այրվելով՝ ողջակիզվեցին հանուն Քրիստոսի սիրո:
Հայերս տոնում ենք Հոգեգալստյանը հաջորդող չորրորդ երկուշաբթի օրը:
«Համաքրիստոնեական սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐր» մատենաշար, Երևան 1997
Արևելահայերենի փոխադրեց Վաչագան սրկ. Դոխոլյանը
