«Յաւուրց վերջին ժամանակի».Հովհաննես Երզնկացի

Հովհաննես Երզնկացու (XIII դար) «Յաւուրց վերջին ժամանակի» շարականն է՝ նվիրված յոթ խոտաճարակներին։ Յուրաքանչյուր տան առաջին տառերով կարդացվում է «Յոհանիսի երգ» կապակցությունը։ Իսկ ովքե՞ր էին յոթ խոտաճարակները և ի՞նչ պատմություն կա կապված նրանց անվան հետ․ նրանք այն ճգնավորներն էին, որոնք 584 թվականին Տարոնի Գլակա կամ Ս. Կարապետ եկեղեցի էին եկել և բնակվել Իննակնյա վանքի մոտ գտնվող Ավետյաց կոչվող բլուրի մոտ: Քանի որ նրանք սնվում էին միայն խոտերով, մարդիկ նրանց կոչեցին խոտաճարակներ: Պատմությունն ավանդել է նրանց անունները՝ Պողիկարպոս, Թեովնաս, Սիմեոն, Հովհաննես, Եպիփան, Դիմառիոս և Նարկեսոս: Պարսից Խոսրով թագավորը պատերազմ է հայտարարում հույների դեմ և իր զորքի մի թևն ուղարկում է Տարոնի կողմերը՝ կողոպուտի: Կանխազգալով թշնամու մոտալուտ հարձակումը` վանականները վանքի գանձերը փրկելու նպատակով թաքցնում են ապահով տեղերում, իսկ իրենք` հեռանում, սակայն սուրբ Խոտաճարակները ոչ մի կերպ չեն համաձայնվում հեռանալ վանքից: 604 թվականին պարսից զորքը հարձակվում է վանքի վրա, բայց գանձեր չգտնելով՝ հուսախաբ է լինում և զայրույթը թափում յոթ խոտաճարակների վրա՝ գլխատելով նրանց և հեռանալով: Երեք օր հետո միաբանները վերադառնում են և թաղում նրանց մարմինները Ս. Անտոնի և Ս. Կրոնիդեսի գերեզմանների մոտ:

Երգի խոսքերը՝ (երգված հատվածները)

Յաւուրց վերջին ժամանակի,

Շինեաց իւր տուն զեկեղեցի,

Հօրն գթած երկնաւորի,

Իմաստութիւն բան եւ որդի,

Ետ զմարմին իւր ի զէնլի,

Զգինի արեանն խառնելի,

Սմին հրաշից ներգործողի,

Տո՛ւք օրհնութիւն յամենայնի։

Որ եւ զծառայս իւր առաքեաց,

Ի խառնելիսն հրավիրեաց,

Զքաղցեալս ի հաց մարմնոյն կոչեաց,

Զգինի արեանն ետ ծարաւեաց,

Յայս կոչմանէս ապստամբեաց

Ազգ հիւսիսոյ Հայաստանեաց,

Այն, որ զհրաշս զայս ներգործեաց,

Մեզ նորագոյն յոյս հաստատեաց։